Pochwała przyjaźni - medytacje z Michałem Hererem
Zapraszamy na spotkanie z dr hab. Michałem Hererem, Laureatem IV edycji Konkursu o Nagrodę im. Barbary Skargi
Udział wezmą prof. Andrzej Leder i dr Ewa Majewska.
Michał Herer o swoim eseju "Pochwała przyjaźni":
W "Pochwale przyjaźni" zostaje postawiona pewna hipoteza na temat kondycji człowieka w świecie późnej nowoczesności albo późnego kapitalizmu. Kondycja ta jest nędzna między innymi – a może przede wszystkim – z powodu dominacji dwóch podstawowych form wspólnego życia: rodziny i narodu. Nie tworzą one realnej przeciwwagi dla rynkowej logiki konkurencji, dla kultury egoizmu i eksploatacji. Pozwalają raczej eksploatować wszystko i wszystkich poza obrębem własnej wspólnoty rodzinnej czy narodowej. Dopóki rządzi amoralny familizm i narodowy (bądź, ostatnio, „kulturowy” czy „cywilizacyjny”) egoizm – i to rządzi tym bardziej bezwzględnie, im więcej mówi się o kryzysie rodziny i zmierzchu państwa narodowego – dopóty podstawy panującego (powiedzmy: neoliberalnego) porządku są niezagrożone. Zagrozić mogą im natomiast eksperymenty z nowymi formami życia albo bycia razem. I właśnie tu wkracza przyjaźń, zdefiniowana przez Arystotelesa jako współ-życie. Jak doszło do tego, że – zwłaszcza w porównaniu z czasami starożytnymi, ale także choćby z wiekiem XVIII, kiedy przyjaźń stanowiła żywy przedmiot zainteresowania filozofów, wychowawców i moralistów – tak nisko ceniono ją przez niemal cały okres dojrzałej nowoczesności? Jedną z przyczyn wydaje się swoiste przeinwestowanie przez człowieka nowoczesnego miłości romantycznej, która w eseju zostaje powiązana z neurotycznym lękiem, podsycanym przez ekonomiczną wojnę wszystkich ze wszystkimi. Właśnie na tym rodzaju miłości opiera się mieszczańska rodzina nuklearna. Chodzi przy tym nie tyle o absolutne przeciwstawienie miłości i przyjaźni, ile o ich splot, który mógłby ograniczyć kompulsywność naszych relacji intymnych i pomóc oprzeć je na regule autonomii. Z kolei jeśli chodzi o ponadindywidualny i niezwiązany z intymnością wymiar polityczny, pytanie dotyczy tego, czy możliwa jest (niepopadająca w bezsilne pięknoduchostwo) polityka przyjaźni poza, z jednej strony, fetyszyzacją tego, co swoje, własne („nasz naród”, „nasza kultura”), z drugiej zaś – apoteozą konfliktu. Polityka przyjaźni jako polityka współpracy i współistnienia, ostatecznie wykraczająca poza dziedzinę relacji międzyludzkich i obejmująca także inne istoty żywe, a nawet całe uniwersum…
Michał Herer – filozof i tłumacz. Autor książek: Gilles Deleuze. Struktury – Maszyny – Kreacje (2006) oraz Filozofia aktualności. Za Nietzschem i Marksem (2012). Przekładał m. in. Deleuze’a (Negocjacje, Wrocław 2007), Althussera (W imię Marksa, Warszawa 2009) i Foucaulta (Bezpieczeństwo, terytorium, populacja, Warszawa 2010; Narodziny biopolityki, Warszawa 2011; Hermeneutyka podmiotu, Warszawa 2012; Rządzenie żywymi, Warszawa 2014). Związany z Instytutem Filozofii UW.
Andrzej Leder – filozof kultury, psychoterapeuta, absolwent Akademii Medycznej w Warszawie oraz Uniwersytetu Warszawskiego. Doktoryzował się w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN pod kierunkiem prof. Józefa Niżnika, habilitował się w 2008 roku tamże. Od 1996 pracuje w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN, od 2010 roku na stanowisku profesora nadzwyczajnego. W latach 1992–2012 był członkiem zespołu czasopisma „Res Publica Nowa”, pisał m.in. do czasopisma „Ozon”. Autor książek: Przemiana mitów, czyli życie w epoce schyłku. Zbiór esejów (1997); Nieświadomość jako pustka (2001); Nauka Freuda w epoce Sein und Zeit (2007); Prześniona rewolucja. Ćwiczenie z logiki historycznej (2014); Rysa na tafli. Teoria w polu psychoanalitycznym (2016).
Ewa Majewska – filozofka feministyczna. Pracowała jako adiunkt w Instytucie Kultury UJ oraz w Instytucie Filozofii US; wykładała też na Gender Studies UW. Uczestniczyła w projektach badawczych w UC Berkeley, Uniwersytecie w Orebro, IWM w Wiedniu oraz ICI Berlin. Jest autorką dwóch monografii: Feminizm jako filozofia społeczna oraz Sztuka jako pozór?, publikowała w „Signs”, „e-flux”, „Przeglądzie Filozoficznym”, „Praktyce Teoretycznej” oraz innych czasopismach i antologiach. Aktualnie pracuje na Wydziale „Artes Liberales” UW.
Termin:
9.03.2017 r.
godz. 18:00
Muzeum Łazienki Królewskie
ul. Agrykoli 1, 00-460 Warszawa
