Rządzenie żywymi
- Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014
- Liczba stron: 550
IX tom wykładów Michela Foucaulta w Collège de France i zarazem tom szczególny. Wykłady w roku akademickim 1979–1980 Foucault poświęcił bowiem teoretycznemu i historycznemu opracowaniu pojęcia „reżimu prawdy" – pojęcia, które wyznaczało główną oś jego zainteresowań podczas całego okresu pracy w Collège de France.
Angażując problematykę reżimów prawdy do analizowania technik i procedur prowadzenia ludzi, czyli rządzenia żywymi, Foucault śledzi kształtowanie się metod badania sumienia w epoce chrześcijańskiej. Od wczesnochrześcijańskich koncepcji wyznań i ich różnicy względem praktyk starożytnych po średniowieczne reguły zakonne, Foucault przygląda się, w jaki sposób praktyki wyznania grzechów i rachunku sumienia wymuszały mówienie prawdy o sobie, przyznawania się do swoich błędów oraz uznawania samego siebie – wobec Boga i ludzi – za grzesznika. Interesuje go związek między mówieniem prawdy o sobie i angażowaniem ludzi w stosunki o charakterze etycznym i politycznym – zobowiązywania się do podtrzymywania swojego stanowiska czy też podporządkowywania się autorytetom.
Badania Foucaulta doprowadziły go do postawienia pytania, które nie straciło nic ze swojej palącej aktualności: dlaczego na gruncie naszej kultury od rządzonych wymaga się aktów posłuszeństwa i uległości polegających na mówieniu prawdy o sobie.
Michel Foucault
(1926–1984); francuski filozof i historyk; jedna z najważniejszych postaci świata nauki w powojennej Francji. Od 1970 roku profesor Collège de France. Stosując metodę strukturalną badał związki zachodzące między wiedzą a władzą. Jego słynne wykłady ukazują się do dziś, wzbudzając wielkie zainteresowanie.
Za pomocą metody strukturalnej, zachowując perspektywę historyczną, badał relacje między władzą a językiem i sposobem poznawania czy wytwarzania wiedzy, czyli różnych dyskursów. Analizował zależności między dyskursami nauki i instytucji społecznych (szpitali, więzień, szkół), a konkretnymi praktykami społecznymi w różnych epokach. Według Foucaulta każda epoka ma właściwe sobie „pole epistemologiczne”, związane ściśle z językiem i wytwarzające różne rodzaje „dyskursów”. Człowiek jest nie tyle podmiotem, co miejscem realizacji dyskursu. Foucault wykazywał zależność dyskursu naukowego w kształtujących się od XVII i XVIII wieku naukach społecznych oraz dyskursu stosowanego w psychiatrii, medycynie klinicznej, więziennictwie, od konkretnych „praktyk” językowych i społecznych, których stawką jest dominacja. Z pietyzmem odnosił się do świadectw historycznych, szczególnie dotyczących życia codziennego.
Autor dzieł: Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu (1961, wydanie polskie 1987), Naissance de la clinique (1963), Les mots et les choses (1966), Archeologia wiedzy(1969, wydanie polskie 1977), Nadzorować i karać (1975), Historia seksualności (t. 1–3, 1976–84) oraz cykl wykładów w Collège de France.
